ΑΝΔΡΟΣ
η υδάτινη Κυκλάδα
 
ΠΑΣΧΑ
3-7 ΜΑΪΟΥ 2024

Ελάτε με τη Γεωπαιδεία να εξερευνήσουμε ένα από τα πιο όμορφα νησιά των Κυκλάδων, την «υδάτινη» Άνδρο.

​

Μέσα σε 5 ημέρες θα ζήσουμε αξέχαστες στιγμές συνδυάζοντας τη γνώση με την απόλαυση μέσα από δραστηριότητες και μέρη που θα μας εκπλήξουν. Η Άνδρος είναι ένα μοναδικό κυκλαδονήσι με έντονο το στοιχείο του νερού, μαγευτικά τοπία, προστατευόμενες περιοχές, πληθώρα υγροβιότοπων, ιδιαίτερους γεωλογικούς σχηματισμούς και ιστορία που χάνεται στους αιώνες. Οι ακτές της είναι απόκρηµνες και έντονα διαμελισμένες, σχηματίζοντας υπήνεμους κολπίσκους, επιμήκη ακρωτήρια και μικρές απομονωμένες παραλίες.

​

Παρέα θα ανακαλύψουμε το φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον της Άνδρου, άλλοτε γνωστή και ως Υδρούσα. Η Άνδρος έχει ιδιαίτερη μορφολογία, είναι ένα από τα πιο ορεινά νησιά των Κυκλάδων και χαρακτηρίζεται από πληθώρα φυσικών πηγών και από επιφανειακά νερά. Ο υδάτινος χαρακτήρας της, η ορεινότητά της, αλλά φυσικά και η νησιώτική της ταυτότητα θα μας απασχολήσουν κατά της διάρκεια του ταξιδιού μας. Θα περπατήσουμε σε παραποτάμια μονοπάτια και καταπράσινες ρεματιές, διάσπαρτες από εντυπωσιακούς νερόμυλους και πλούσια υδροχαρή χλωρίδα.

​

Θα βρεθούμε σε κατάφυτες διαδρομές, ανάμεσα σε πλατάνια και σκλήθρα και θα δροσιστούμε στις φυσικές πηγές του νησιού, όπου θα μάθουμε πώς αυτές δημιουργούνται, αλλά και πώς συνδέονται με την μυθολογία και ιστορία του νησιού. Ακολουθώντας μερικά από τα δεκάδες μονοπάτια της Άνδρου, τις «στενές» των ντόπιων, θα περιπλανηθούμε σε παραδοσιακούς οικισμούς και θα διασχίσουμε κάποια από τα 50 πετρόκτιστα γεφύρια, τα περισσότερα γεφύρια που συναντάμε στις Κυκλάδες! Με τη βοήθεια των γεωλόγων μας, θα γοητευτούμε από την ομορφιά των πετρωμάτων και την σημασία που αυτά έχουν για τον άνθρωπο αφού μέχρι και σήμερα χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των «αιμασιών», που πλέον αποτελούν και μέρος της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του τόπου μας.

​

Η ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της Άνδρου είναι ανυπολόγιστης αξίας, δεδομένου ότι καλύπτει κάθε ιστορική περίοδο από τη νεολιθική εποχή μέχρι και σήμερα. Θα περιπλανηθούμε στην ιστορία της μέσα από αφηγήσεις για τα εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα της Άνδρου, αλλά και από την επίσκεψή μας στα φημισμένα καστρομονάστηρα του νησιού που χρονολογούνται στο Βυζάντιο. Η γραφική Χώρα της Άνδρου με τα κυκλαδίτικα σοκάκια της και την νεοκλασική της αρχιτεκτονική θα μας ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, αφού αποτέλεσε την κοιτίδα της Ελληνικής ναυσιπλοΐας.

Συνοδοί επιστήμονες, σε όλη την εκδρομή, μοιράζονται βιωματική γνώση και ερμηνεύουν το περιβάλλον (περιβαλλοντική εκπαίδευση) προσφέροντας μια μοναδική και αξέχαστη εμπειρία!

​

Οι περιηγήσεις μας θα ξεκινάνε κάθε μέρα από το Μπατσί, το δημοφιλές ψαροχώρι-θέρετρο της Άνδρου που βρίσκεται στα δυτικά παράλια του νησιού. Θα επισκεφθούμε, την κοιλάδα της Μεσαριάς που καταλαμβάνει το κεντρικό μέρος του νησιού, φιλοξενώντας παραδοσιακούς οικισμούς, αστείρευτες φυσικές πηγές, αλλά και γεωλογικούς σχηματισμούς μοναδικής αξίας.

​

Το Σπήλαιο Φόρος, ένα από τα πρώτα σπήλαια που ερευνήθηκαν και καταγράφτηκαν, μας περιμένει να το επισκεφθούμε και να νιώσουμε την χαρά της εξερεύνησης. Εκεί, και πάντα με τη βοήθεια των γεωλόγων μας, θα παρατηρήσουμε τα απόκοσμα σπηλαιοθέματα και θα μάθουμε πώς σχηματίζονται οι σπηλιές, τι σχέση έχουν με το νερό, αλλά και ποια είναι η αξία τους για τον άνθρωπο, το περιβάλλον και την επιστήμη.

​

Πεζοπορώντας και ακούγοντας το κελάρυσμα του νερού θα βρεθούμε στους καταρράκτες της Πυθάρας και στη Γερόλιμνη, τον μυστικό παράδεισο της Άνδρου. Θα κατανοήσουμε την αξία του νερού, τόσο ως πηγή ζωής, όσο και ως μια ορμητική δύναμη που σμιλεύει τους ορεινούς όγκους δημιουργώντας φαράγγια, απομονωμένους υγροβιότοπους και ενδιαιτήματα για ενδημικά είδη. Από το πλήθος των πηγών ξεχωρίζει η διάσημη πηγή Σάριζα που χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο εκατοντάδες χρόνια και εμφιαλώνεται σχεδόν εκατό!

Όμως το νερό για την Άνδρο έχει υπάρξει και κινητήριος δύναμη, ένας φορέας ανάπτυξης το νησιού. Αυτό ακριβώς θα μελετήσουμε στο παιχνιδιάρικο μονοπάτι των Φρουσαίων, όπου η παρουσία του νερού επέτρεψε τη δημιουργία ενός παραποτάμιου οικισμού και μιας ξεχωριστής κοινωνικής ομάδας, αυτής των Μυλωνάδων. Περπατώντας παράλληλα στο νερό θα δούμε να ξεδιπλώνεται μπροστά μας η ιστορία ενός άλλοτε ακμάζοντα οικισμού, αφού οι πολλαπλοί νερόμυλοι εντυπωσιακού μεγέθους που θα δούμε, κάποτε συνέβαλαν στην τοπική παραγωγή.

​

Μπορεί η Άνδρος να ξεχωρίζει σε σχέση με τις άλλες Κυκλάδες για τα πλούσια επιφανειακά νερά της και τις ιδιαιτερότητες που αυτά δημιουργούν, αλλά παραμένει μια από αυτές. Η επίσκεψή μας στο νότιο μέρος του νησιού θα μας το υπενθυμίσει καθώς θα βρεθούμε σε ένα κυκλαδίτικο τυπικό τοπίο με παράκτια περιβάλλοντα και απόκρημνα βράχια, ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000, όπου φιλοξενούνται οι μαυροπετρίτες, οι θαλασσοκόρακες, αλλά και οι Σπιζαετοί, σημαντικά για την χώρα μας είδη ορνιθοπανίδας, που πλέον απειλούνται.

Η κοιλάδα που καταλήγει στον όρμο Κόρθι είναι κατάφυτη από ελιές, λεμονιές, συκιές, με διάσπαρτους οικισμούς, οι περισσότεροι από τα χρόνια του Μεσαίωνα. Οικισμοί, κάστρα, ξωκκλήσια, ξερολιθιές που ορίζουν κτήματα, βοσκοτόπια και κονάκια είναι όλα χτισμένα με σχιστόλιθο, το πέτρωμα που κυριαρχεί στην Άνδρο.

​

Το νησί της Άνδρου έχει έντονη ανθρώπινη παρουσία και χαρακτηρίζεται από συνεχή κατοίκηση από το 10.000πχ μέχρι και σήμερα. Στη εκδρομή μας θα αφεθούμε σε ένα παιχνίδι θησαυρού, αναζητώντας τα σημάδια που κάθε ιστορική περίοδος και εποχή έχει ανεξίτηλα αφήσει στο νησί. Οι νεολιθικοί και γεωμετρικοί οικισμοί του νησιού ακολουθούνται από αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά ευρήματα, ενώ η βυζαντινή εποχή αντιπροσωπεύεται από μοναδικής αξίας εκκλησίες και μοναστήρια. Η παρουσία των Φράγκων δεν περνάει απαρατήρητη αφού κληροδότησε πληθώρα γεφυριών και δρόμων, ενώ το τελευταίο κομμάτι του παζλ της ιστορίας είναι η πρόσφατη ιστορία, που έχει συμβάλλει σημαντικά στη σημερινή μορφή του νησιού αλλά και της Ελλάδας. Άλλωστε, το πρώτο ελληνικό υπερωκεάνιο ήταν Ανδριώτη εφοπλιστή!

​

Πολλά αρχαιολογικά και ιστορικά ευρήματα βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας της Άνδρου, ενώ μπορεί κανείς να θαυμάσει και ευρήματα από την πρώτη πρωτεύουσα της Άνδρου, την Παλαιόπολη. Έντονη είναι και η παρουσία των Βενετών στην Άνδρο. Κατασκεύασαν πολλά δημόσια έργα, όπως είναι ο Πύργος της Φανερωμένης ή αλλιώς Επάνω Κάστρο, το οποίο και θα επισκεφθούμε. Θα έχουμε την ευκαιρία να περιπλανηθούμε σε μια μεσαιωνική καστροπολιτεία, που είναι και η μεγαλύτερη μεσαιωνική πόλη της Άνδρου, με επιβλητική θέα στο Αιγαίο και απόκρημνες πλαγιές που το καθιστούν το ιδανικό παρατηρητήριο για πειρατές. Ρεμβάζοντας τη θάλασσα θα αναλύσουμε την σχέση ανθρώπου και περιβάλλοντος στη διάρκεια των αιώνων, απαριθμώντας τους λόγους για τους οποίους η Άνδρος υπήρξε ένας τόπος τόσο φιλόξενος για τον άνθρωπο και την εξέλιξή του.

​

Τέλος, θα βιώσουμε τα ήθη και έθιμα των ημερών μαζί με τους ντόπιους φίλους μας ενώ την ημέρα του Πάσχα θα γιορτάσουμε όλοι μαζί σε ένα υπέροχο περιβάλλον με παραδοσιακό τραπέζι και τοπικά εδέσματα. Την τιμητική του στο πασχαλινό τραπέζι θα έχει η «φουρτάλια» και ο παραδοσιακός «Λαμπριάτης» που στην Άνδρο «καταναλώνεται» μόνο το Πάσχα, αφού η παρασκευή του γεμιστού κατσικιού είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα.

​

Οι πεζοπορικές διαδρομές που θα ακολουθήσουμε οργανώθηκαν και επιλέχθηκαν με την αρωγή του «Άνδρου Διαδρομές» - Andros Routes, μια ενεργή ομάδα με κύρια δράση την καταγραφή, συντήρηση και ανάδειξη των παλαιών πεζοπορικών διαδρομών του νησιού, καθώς και την καταγραφή της προφορικής ιστορίας, συνδυάζοντας έτσι την έρευνα με  δράσεις για το περιβάλλον, τον πολιτισμό και τη βιώσιμη τουριστική εξέλιξη της Άνδρου.